Burgemeester is niet de baas van Wassenaar

In een interview met burgemeester Leendert de Lange kijkt hij terug op de politieke crisis en zijn rol daarbij. Duidelijk wordt dat zijn functie hem weinig manoeuvreerruimte geeft om politieke ontwikkelingen te sturen. Hij ziet zichzelf meer als procesregisseur en niet als de man die kan voorkomen dat politici politieke keuzes maken die slecht zullen uitpakken. Hij kan slechts waarschuwen.

Door Jan H. de Roij

Na de Kerst in een verder verlaten Raadhuis de Paauw zit de burgemeester van Wassenaar enigszins terneergeslagen in zijn feestelijk versierde werkkamer. De politieke ontwikkelingen van de afgelopen tijd geven ook niet veel reden voor vrolijkheid. Elders in deze krant leest u over zijn besluit om een extern onderzoek in te stellen naar de bestuurscultuur in ons dorp. Zijn nieuwjaarsboodschap klinkt dit jaar dan ook indringender dan andere jaren. Hij roept iedereen op om beter naar elkaar te luisteren en je te verplaatsen in de ander: “kom in 2023 uit je bubbel en zoek de verbinding”. Volgens burgemeester De Lange zijn we “erg gericht op ons eigen gelijk” en oordelen we te snel. Hij roept op om met elkaar het gesprek aan te gaan en de samenwerking te zoeken. Voorkomen moet worden dat de toegenomen eigengerichtheid door sociale media en de coronatijd de sociale cohesie in ons dorp onder druk zet. De burgemeester spreekt deze woorden uit richting samenleving, maar ook duidelijk richting de politiek: “de politiek heeft tot taak maatschappelijk het goede voorbeeld te geven”.

Daar heeft het volgens velen in ons dorp toch wel aan ontbroken de laatste maanden. Sprekend over de politieke situatie zegt de burgemeester “ervan te balen dat Wassenaar in deze situatie is terecht gekomen; het is een proces dat alleen maar verliezers kent”. Gevraagd naar zijn rol voor, tijdens en na het begrotingsdebat dat geleid heeft tot het vertrek van de VVD uit de coalitie en het ‘luidruchtige’ opstappen van wethouder Caroline Klaver, verklaart hij: “binnen de rol van burgemeester heb ik gedaan wat ik moest doen”. Hij beschouwt zichzelf niet als ‘dé baas van Wassenaar’ naar wie alle politici dienen te luisteren: “zo werkt ons politieke systeem niet”. Hij ziet zichzelf meer als “procesregisseur” en “verbinder”. Zijn taak was het voor 15 november een vastgestelde begroting in te dienen bij de provincie en dat is gelukt. De politici zijn verantwoordelijk voor de politieke afwegingen en de inhoud van de politieke besluitvorming. Hij als burgemeester staat boven de partijen en hij is er voor “alle 21 Raadsleden”. De burgemeester heeft geen inhoudelijk politieke rol. Door te gaan interveniëren in een politiek proces zou hij partij kiezen en dat mag hij in zijn rol niet doen. Op de vraag of het Wassenaars belang niet vereist een stabiel bestuur en dat dat voor hem als burgemeester prioriteit zou moeten hebben, zegt Leendert de Lange: “Dat klopt. Maar ik kan mij niet inhoudelijk met politieke besluiten bemoeien. Hoogstens kan ik de politici op hun verantwoordelijkheid wijzen en hen oproepen de ernst van de situatie in te zien. Een burgemeester kan geen politieke stelling innemen.” Dus neen, het was niet aan hem om de coalitiepartijen in crisisberaad bijeen te roepen toen bleek dat de VVD niet zou kunnen instemmen met een OZB-verhoging en ook niet aan hem om tijdens de Begrotingsraad, toen duidelijk werd dat de zaak politiek zou ontsporen, de regie te nemen. Ook binnen het college is hij, als voorzitter, niet ‘de baas’; hij roept op, informeert, enthousiasmeert, stimuleert en waarschuwt. Uiteindelijk maken de wethouders de politieke keuzes. Over het vertrek van Caroline Klaver wilde de burgemeester slechts kwijt dat hij niet op de hoogte was van de inhoud van haar speech en dat uit zijn gesprekken met haar als wethouder hem wel is gebleken dat zij haar positie “ingewikkeld” vond. Het is volgens hem wel zo dat als iemand zo’n statement geeft, “dat wel een heel groot signaal is. Tegelijkertijd is het als burgemeester ook van belang oog te hebben voor de impact die het heeft op de wethouders die zijn overgebleven.“

Gevraagd of het klopt dat het bestuur van ons dorp ‘niet in control is’, wijst de burgemeester erop dat er veel werk moet worden verzet, terwijl de ambtelijke organisatie na de ontvlechting van de ambtelijke samenwerking met Voorschoten nog in opbouw is. En dat leidt tot veel uitdagingen en “we zijn ook niet foutloos”. Of anders geformuleerd ”de opgave is levensgroot, terwijl de winkel wordt verbouwd”. Dit is een van de grootste opgaven van de komende jaren.

Tot slot wil Leendert de Lange nog één ding kwijt. Er zijn veel problemen, maar we moeten wel beseffen dat ook heel veel dingen voor onze inwoners gewoon goed gaan en dat de medewerkers van de gemeente zich daar met grote betrokkenheid voor inzetten.