PvdA heeft sleutels in handen

Het opstappen van de VVD uit het college heeft plotseling de PvdA in een sleutelpositie gekatapulteerd. De overblijvende coalitiepartijen, HvW, LW en GL, hebben hun oog laten vallen op de PvdA om deze coalitie aan een meerderheid te helpen. Besprekingen vinden momenteel plaats. Tegelijkertijd spelen er een paar andere kwesties waarbij de PvdA een cruciale rol speelt. De verhoging van de OZB is toch weer terug op de politieke agenda en daarover zal volgende week worden beslist. De partijen VVD, CDA, D66 en DLW hebben hun krachten gebundeld en verlangen de aanstelling van een informateur. Hoe zal Henri van Smirren omgaan met de druk die nu van alle kanten op hem wordt uitgeoefend?

Door Jan H. de Roij

Vorige week sloten we de berichtgeving over de politieke crisis af met de constatering dat D66 of PvdA potentiële kandidaten zijn om de coalitie weer aan een meerderheid te helpen. Dat is voor de helft correct. De voorman van D66, Rogier Krabbendam, liet weten wel gevraagd, maar niet beschikbaar te zijn om toe te treden tot het huidige college. Zijn bezwaren tegen het coalitieakkoord en de bestuursstijl zijn onoverkomelijk. Bovendien vraagt hij zich af of een coalitie met 11 of 12 zetels wel stabiel kan zijn. Blijft dus over de PvdA. Kort na het crisisoverleg van vorige week woensdag – overigens voorgezeten door een onafhankelijk politiek zwaargewicht niet zijnde onze eigen burgemeester- is met de fractievoorzitter van de PvdA, Henri van Smirren, contact opgenomen. Door toetreding van de PvdA zou de coalitie een krappe meerderheid van 11 van de 21 zetels in de gemeenteraad verkrijgen. Van Smirren is bereid verantwoordelijkheid te nemen, maar dan moeten wel in een addendum op het coalitieakkoord voor de PvdA belangrijke zaken op het gebied van woningbouw, volkshuisvesting, sociaal domein en bestuurscultuur geregeld worden. De gesprekken vinden momenteel plaats en binnenkort zal de achterban van de partij in een besloten vergadering geraadpleegd worden. Er zal eerst een akkoord op hoofdlijnen moeten komen en tegen Kerst een getekend addendum dat een “sociaal stempel” drukt op het coalitieakkoord. Er wordt dus serieus werk van gemaakt. Toch zal het een lastig parcours worden. Niet zozeer om de inhoud, waarbij trouwens wel de woningbouwopgave een hobbel zal zijn, maar meer vanwege de bestuursstijl. De PvdA verlangt “rust in de tent” en bijvoorbeeld een eind aan ‘te openhartige’ stukken in de krant. Van Smirren wil erop kunnen vertrouwen dat de bestuursstijl verbetert. Dat is het meest heikele punt en vandaar zijn constatering: “We zijn er nog niet en ik weet niet of het gaat lukken”. Hij schat de slagingskans op 50%. Mocht het lukken dan wil hij met een eigen wethouder verantwoordelijk voor het sociaal domein - “hoeft niet van de PvdA te zijn”- toetreden tot het college. Henri Hendrickx (HvW) wil niets kwijt over de voorgang van de besprekingen en is ‘mistig’ of ook met andere partijen verkennende besprekingen plaatsvinden.

Hubert Schokker (CDA) en Rogier Krabbendam (D66) waren niet verbaasd over het ‘klappen’ van de coalitie; Schokker: “onvermijdelijk na de Begrotingsraad” en Krabbendam: “Tijdens Begrotingsraad hebben GL en HvW in feite het vertrouwen opgezegd”. Sonja Hibbert (GL) bevestigt dit desgevraagd: “het vertrouwen was weg” en dat betreurt zij enorm. Zij prijst echter de goede samenwerking met HvW en LW. Hibbert is blij dat er nu gesproken wordt met de PvdA, maar staat open voor een herstart met de VVD, mocht die partij in die richting willen bewegen; overigens ook Hendrickx sluit dat niet uit “mits de VVD zich aan het coalitieakkoord houdt”. Het CDA zegt “altijd bereid te zijn” om te praten over deelname aan de coalitie. De eis is wel dat er zicht moet zijn op rustig en stabiel bestuur waarbij sprake is van een zekere compromisbereidheid. Bovendien is er nog het verschil van inzicht over de financiën. Wethouder Hendrickx sluit evenwel het CDA uit.

Terwijl de coalitie en de PvdA druk aan het onderhandelen zijn, hebben de VVD, CDA, D66 en DLW (10 van de 21 zetels) elkaar gevonden in de wens dat nu onmiddellijk wordt overgegaan tot de aanstelling van een informateur of een verkenner. Zie het interview elders in deze krant. Deze partijen zullen een voorstel daartoe indienen in de Gemeenteraadsvergadering van dinsdag 13 december. HvW, GL en LW - Jeroen Gankema: “op dit moment niet nodig, we zijn in gesprek met een vierde partij”- zullen tegenstemmen. Dus hangt het af van de PvdA. Maar deze partij is waarschijnlijk op dat moment nog in gesprek met de coalitie en zal dan ook tegenstemmen. Toch weet je maar nooit hoe het loopt.

Een ander spraakmakend onderwerp dat tijdens de gemeenteraadsvergadering terug zal komen is de verhoging van de OZB. Pasquale van Vliet (HvW) kondigde vorige week al aan met een reparatie te komen om het oude begrotingsvoorstel voor een deel te behouden. Concreet schijnt dit te betekenen dat het de bedoeling is de OZB toch te verhogen met circa 10% om bepaalde belangrijke plannen in 2023 te kunnen realiseren. Of dit voorstel het haalt, hangt ook nu weer af van de PvdA. Desgevraagd laat Henri van Smirren weten een verhoging van de OZB alleen te kunnen accepteren mits goed onderbouwd met concrete plannen en die heeft hij nog niet gezien. Hij zegt te beseffen dat de PvdA dan met een heel goed verhaal moet komen waarom de OZB-draai gemaakt gaat worden – tijdens de Begrotingsraad diende de PvdA mede een motie in voor 0% OZB verhoging- en wat de relatie wel of niet is tot de besprekingen over toetreding tot het college. Van Smirren: “het zou inderdaad lastig uit te leggen zijn”. Waarschijnlijk krijgt van Smirren die onderbouwing niet. Wethouder Hendrickx benadrukt desgevraagd dat ook een OZB-verhoging van 10% bestemd zal zijn voor het aanvullen van de reserves en “om het leegeten van de spaarpot te beëindigen”.