Marleen de Lange: het belang van waterschapsverkiezingen
Het Hoogheemraadschap van Rijnland is één van de éénentwintig waterschappen die Nederland telt en tevens de oudste van ons land. Onze redactie is in gesprek met Marleen de Lange. Marleen werkt bij het Hoogheemraadschap van Rijnland als hoofd bestuurszaken. Zij geeft leiding aan de ondersteuning voor het bestuur.
“Wij zijn een overheid, dus we hebben een politiek bestuur en een directie die de organisatie aanstuurt. En mijn afdeling ondersteunt beide. Wij ondersteunen de secretaris algemeen directeur, zeg maar de gemeentesecretaris van het waterschap in haar functie als secretaris. Dat betekent onder andere dat alle voorstellen uiteindelijk klaar zijn, zodat ons algemeen bestuur, de Verenigde Vergadering, besluiten kan nemen. De dijkgraaf is de voorzitter van de Verenigde Vergadering en van het college. Net zoals de burgemeester bij een gemeente. De dijkgraaf van Rijnland is Rogier van der Sande.
Eigenlijk zijn de waterschappen een soort van logische eenheden in een watersysteem. Het gebied van Rijnland loopt langs de kust en loopt op bepaalde plekken dwars door gemeenten heen. Ons eigen Wassenaar heeft te maken met twee waterschappen; Delfland en Rijnland. Het Noordzeekanaal is de noordgrens. En dan zo'n beetje achterlangs door Aalsmeer naar Gouda. En vanaf Gouda door Wassenaar naar de kust.
Hier in het westen van het land leven we onder de zeespiegel. En dat betekent dat wij polders hebben met poldergemalen, die pompen het water naar een groter systeem, dat noemen wij de boezem. Vanuit de boezem gaat het buitenwater op. In ons geval is dat bijvoorbeeld de zee bij Katwijk. Of bij Halfweg en Spaardam, het Noordzeekanaal.
Er wonen 1,3 miljoen mensen in ons gebied. Ongeveer 1 miljoen daarvan zijn stemgerechtigd. Heel lang is het zo geweest dat de besturen van de waterschappen de mensen waren die het meest te maken hadden met het water. Dus agrariërs, ondernemers en natuurterreinbeheerders. Begin deze eeuw is ook voor de waterschappen het lijstenstelsel geïntroduceerd, zodat burgers een stem kunnen uitbrengen op de kandidaten van politieke partijen.
Ons bestuur bestaat uit dertig mensen. Dat is ook het maximaal aantal, mogelijk voor een waterschap. En 4 van die zetels kunnen wij niet kiezen op 15 maart, die zijn geborgd: twee voor de categorie natuur en twee voor de categorie onbebouwd.
We zien nu ook dat de dijkgraven die nu benoemd worden, veel minder de klassieke inhoudsdeskundigen zijn en veel meer beroepsbestuurders. De vakkennis zit uiteindelijk bij de 900 Rijnlanders, die elke dag hun werk doen. De ambtenaren doen in feite het werk en het bestuur, die stelt kaders en die controleert ook het college.
Bijvoorbeeld in deze tijd van zekere klimaatveranderingen, merken wij al jaren dat het klimaat verandert. Die voorspellingen die er zijn van in 2030 komen de stortbuien, wij merkten dat al jaren geleden. Maar dat betekent wel iets. Het wordt een steeds grotere uitdaging om in ons gebied droge voeten en schoon water te houden. En dan is ook de vraag, vind je dat een waterschap zich over meer zou moeten bekommeren dan alleen het peil in de sloot en het zuiveren van water? We hebben veel kennis als het gaat over waar je wel of niet slimme woonwijken zou kunnen bouwen en over vijftig jaar nog droge voeten hebt. De samenwerking met gemeenten wordt daarom steeds belangrijker voor ons.
De inzet van de politiek en van deze verkiezing is ook, wat het pakket van zo'n waterschap zou moeten zijn? Moet het klassiek blijven of moeten we opschuiven en andere taken en bevoegdheden erbij krijgen en dat je meer een soort van een Klimaatschap wordt? We hebben een koepelorganisatie, de Unie van Waterschappen, je kunt het vergelijken met de VNG en het IPO en dat belang van samenwerken is echt ons speerpunt in de lobby. Feitelijk zouden wij bij de gemeenten aan tafel willen zitten zodra ze beginnen met nadenken over een nieuwbouw woonwijk. Wij hebben goed contact met de 30 gemeenten in ons gebied. We helpen elkaar nu dus ook al, maar het besluit ligt bij de gemeente.
Ik ben projectleider voor de waterschapsverkiezingen hier, en zo heeft elke gemeente zijn eigen projectleider verkiezingen. En dat betekent dat wij als waterschap een aantal taken uitvoeren. En een aantal ook niet. We verdelen het werk eigenlijk samen met de gemeente. Dus wat je straks gaat zien als kiezer, is het werk van de gemeente. Het pasje wat je in de bus hebt gekregen van de week, de stempas. Het stembureau, de mensen die daar zitten, het tellen van de stemmen. Dat doen de gemeenten allemaal. Wij hebben de partijen en kandidaten geregistreerd en stellen straks de uitslag van de verkiezingen vast.”