Open Monumentendag 2022 op en rond grens met Wassenaar enthousiast gevierd
Open Monumentendag 2022 had afgelopen weekeinde met ‘Duurzaamheid’ een actueler thema dan ooit. Het zeer succesvolle en laagdrempelige evenement beperkte zich vorig jaar in Wassenaar tot een openstelling van Raadhuis De Paauw dat aan de buitenzijde was gerenoveerd. Dit jaar ging de happening geruisloos aan het dorp voorbij. Wie wil weten waarom zou op oudwassenaer.nl eens een blik in het Jaarverslag 2021 van de Historische Vereniging Oud Wassenaer kunnen werpen. Op en rond de gemeentegrens van Wassenaar was dit weekeind wel van alles te beleven.
Door Jos Knijnenburg
De meest luidruchtige opening van Open Monumentendag 2002 vond plaats op het voormalige Marinevliegkamp Valkenburg (zie foto). De Band of Liberation marcheerde al musicerend zaterdagmorgen via de hoofdingang het terrein op en stoomde op naar de vroegere telefoonbunker, waarin het bezoekerscentrum is gehuisvest. Met een mini-concert in de tuin, waarbij de doedelzakspelers de hoofdtoon voerden en de bespelers van de bekkens de oude vliegtuigtrap als podium gebruikte en het hijsen van de vlag door burgemeester Visser van Katwijk, werd Open Monumentendag 2022 aan de noordkant van Wassenaar een feit. De deuren van het bezoekerscentrum, waarin het militaire verleden van het toekomstige Valkenhorst centraal staat, stonden de rest van de dag uitnodigend open. Dat gold ook voor Soefitempel in de Zuidduinen van Berkheide, een gebied waar de gemeentegrens van Wassenaar dwars doorheen loopt. Een fraai uitzicht richting Wassenaar is te bekijken vanuit het Torenmuseum in Valkenburg. Het museum waarin heel veel over Valkenhorst, maar ook over het rijke Romeinse leven in de strandvlakte tussen Valkenburg en Wassenaar is te zien, deed ook enthousiast mee aan Open Monumentendag 2022. Er waren dit weekeinde overal veel molens te bezoeken, waaronder de Stevenshofjesmolen aan de rand van de Leidse wijk Stevenshof, die in de jaren tachtig mede dankzij een grondruil met Wassenaar tot stand kon komen. Naast de molen staat een fraai informatieplateau waarop de vroegere Wassenaarse molenaar Arie van der Ham die zo ongeveer zijn hele leven in het aangrenzende poldergebied heeft doorgebracht, ook een plekje heeft gekregen. We leerden dat de door de molen te bemalen oppervlakte door de aanleg van de Rijnlandroute is gereduceerd van 40 tot 14 hectare. Vanuit de Groene Zone in Wassenaar zijn sinds enkele jaren in het oosten de Watergeuzen te zien. Twee enorme windmolens langs de A4 ter hoogte van Zoeterwoude. De gemeente Leiden, die ter gelegenheid van Open Monumentendag 2022 een fraai boekje liet verschijnen, liet daarin weten dat de twee Watergeuzen volledig in handen van omwonenden zijn gekomen. De Energiecoöperatie Rijnland Energie, een initiatief van burgers die de omschakeling naar schone energie willen versnellen, heeft de windmolens in 2021 aangekocht. Vanaf de Wassenaarse gemeentegrens is het niet ver naar het 90 jaar oude restauratiebouwbedrijf Burgy. Het bedrijf, dat ook in Wassenaar actief is en een eigen vakschool heeft, deed mee aan Open Monumentendag 2022 en liet zien hoe erfgoed fysiek in oude luister kan worden hersteld. Interessant was ook de openstelling van het gemaal nabij het punt in de polder waar de grenzen van Wassenaar, Voorschoten en Leidschendam-Voorburg elkaar raken. Stoomgemaal ‘De Vereeniging’ werd in 1877 opgericht om het waterpeil in vier polders te kunnen beheersen maar is al decennia buiten gebruik. Het gebouw is aan de buitenzijde fraai gerenoveerd, er zijn plannen om ook de machines in oude lijster te herstellen. Het heeft daarmee warempel iets weg van Raadhuis De Paauw.