Stichting Historisch Centrum Wassenaar stopt maar kijkt met goed gevoel achterom in de tijd
Ruim veertig jaar nadat de archeologische werkgroep zich losmaakte van de Historische Vereniging Oud Wassenaer en de lokale archeologie voortaan plaatsvond onder de vlag van de Stichting Historisch Centrum Wassenaar, heeft het bestuur van de stichting besloten om zichzelf op te heffen. Eén van de redenen voor dit besluit is de veranderende wetgeving, waardoor het voor amateurarcheologen niet meer mogelijk is om zelfstandig opgravingen uit te voeren. Dat blijkt uit een brief van voorzitter Peter de Geus aan donateurs en andere belangstellenden die vorige week op de site oudwassenaer.nl is gepubliceerd.
Door Jos Knijnenburg
De opheffing van de Stichting Historisch Centrum Wassenaar, die ook kan worden toegeschreven aan een toenemende vergrijzing die het sowieso moeilijker maakt om deel te nemen aan fysiek inspannend archeologisch veldwerk, laat onverlet dat het bestuur “met een goed gevoel” kan terugkijken. Voorzitter De Geus verwijst in de brief naar het in 2015 door de stichting uitgegeven boek ‘Rijk aan bodemvondsten. De archeologie van Wassenaar’. Daarin staat een kaart staat met een kleine 60 plekken in het dorp, waar archeologische vondsten zijn gedaan. Enthousiaste onderzoekers van de Stichting Historisch Centrum zijn de afgelopen decennia bij heel veel archeologische vondsten betrokken geweest.
De fysieke resultaten in de vorm van een scala aan archeologische voorwerpen zijn voor een klein deel nog even te zien in de vitrines in het souterrain van Raadhuis De Paauw. Ze liggen verder opgeslagen in het provinciaal archeologisch depot en deels ook in het laatste onderkomen van de stichting zelf. Dat is het voormalige ketelhuis in de Tuin van Ruys aan de Paauwlaan. De gemeente Wassenaar zal uiteindelijk bepalen hoe daarmee verder wordt opgegaan. De volgens de voorzitter “meest bijzondere vondst” betrof die van het massagraf met 12 skeletten en allerlei voorwerpen uit de Bronstijd (ca. 1700 voor Christus). De spectaculaire vondst die in 1987 in samenwerking met de Universiteit van Leiden op het bouwterrein van de wijk Weteringpark 1 werd gedaan, is ter plekke (zie foto) in de stoep met tegels en een plaquette gemarkeerd. Iets verderop werden tussen 2004 en 2007 voorafgaand aan de bouw van Weteringpark 4 enkele prehistorische akkers en voorwerpen aangetrokken.
Op een steenworp afstand vond tussen 1974 en 1981 de grootste archeologische opgraving van Wassenaar plaats. Op het tracé van de nooit gerealiseerde randweg (Kokshoornlaan – Westelijke parallelweg A44) werden talloze restanten en voorwerpen van Huis ter Weer gevonden. Dat is een project dat de kraamkamer van de Stichting Historisch Centrum Wassenaar zou worden. Wie de indrukwekkende lijst met veelal nauwkeurig beschreven archeologische vondsten in Wassenaar bekijkt, kan niet anders concluderen dan dat de stichting een grote bijdrage heeft geleverd aan het ontdekken en beschrijven van de historie van Wassenaar. Die verklaart niet alleen het heden, maar is ook van groot belang voor de toekomst. Het belang van archeologisch onderzoek is sinds het Europese Verdrag van Valetta (1992) en de Nederlandse uitwerking daarvan in 2007 wettelijk verankerd. Makers van plannen (voor bijvoorbeeld woningbouw of infrastructurele projecten als wegen) op potentieel archeologisch waardevolle plekken, zijn verplicht om vooronderzoek te doen. Dat heeft in en naast Wassenaar recent tot vondsten geleid zoals bij de aanleg van de Rijlandroute.
Pal naast de N206 zijn fundamenten van bebouwing uit de Romeinse tijd gevonden en naast de A44 ter hoogte van de Maaldrift zijn nog veel oudere bewijzen van bewoning en verbindingswegen aangetroffen. De Stichting Historisch Centrum, die naast opgravingen ook rondleidingen organiseerde, cursussen gaf en bijdroeg aan het behoud van beeldbepalende monumenten zoals Boerderij Ter Weer en de Oude Pastorie aan de Schoolstraat, is vanaf nu zelf historie. Bijdragen aan het behoud van erfgoed is een doelstelling die wordt voortgezet door de Historische Vereniging Oud Wassenaer. De vereniging schrijft op haar site dat voor wat betreft de lokale archeologie voortaan moet worden vertrouwd op de professionaliteit van de gemeente Wassenaar en de door haar in te schakelen archeologische dienstverleners.