Ecoduct over nieuwe afrit Knooppunt Ommedijk vormt schakel in ecologische verbindingszone
Wassenaar - Het duurt nog even voordat de Rijnlandroute in gebruik wordt genomen, maar op de grens van Wassenaar en Leiden zijn de contouren van de nieuwe wegverbinding tussen de A4 en de A44 al duidelijk zichtbaar. Een bijzonder onderdeel van het Knooppunt Ommedijk vormt de ecologische verbindingszone tussen de polders aan weerzijden van de A44, die hier aan de uiterste rand van Wassenaar wordt gecombineerd met een fietspad.
Door Jos Knijnenburg
Het is alweer bijna veertien jaar geleden dat er een uitgebreid onderzoeksrapport verscheen over nut en noodzaak van een faunapassage als onderdeel van de aanleg van de Rijnlandroute die deze maand precies vijf jaar geleden officieel van start ging. De achterliggende reden was dat even ten noorden van de Maaldrift één van de laatste locaties ligt waar de ecologische verbinding tussen het Groene Hart en de Noordzeekust nog intact is. De A44 vormt daarin de belangrijkste barrière voor beestjes die zich binnen die ecologische zone bewegen. In het rapport uit 2008 werd nog uitgegaan van een groot ecoduct over de A44 als “meest wenselijke en haalbare oplossing”.
Toch sloten de onderzoekers een alternatief niet uit. “Er kan echter ook gekozen worden voor het verlaagd aanleggen van de A44 ter plekke van het ecoduct, waardoor deze zo goed als gelijkvloers komt te liggen”. Het aardige is dat uiteindelijk voor geen van beide opties is gekozen, maar een alternatief waar elementen van beiden inzitten. De rijbanen van de A44 zijn de afgelopen jaren ter hoogte van het nieuwe Knooppunt Ommedijk een aantal malen verlegd, maar van een verdiepte ligging van de snelweg is hier geen sprake. De nieuwe N434 (de verbinding tussen de A4 en de A44) was oorspronkelijk op maaiveldniveau gedacht, maar is ter hoogte van de Leidse wijk Stevenshof toch verdiept aangelegd en sluit zo aan op de tunnel onder Voorschoten. De faunapassage als onderdeel van het Knooppunt Ommedijk heeft daardoor de vorm van een viaduct gekregen, waarbij ook een 5 meter brede onderdoorgang voor fietsers kan worden aangelegd.
De verdiepte ligging van de N434 maakt het wel noodzakelijk dat ook de afrit van de A44, die het mogelijk maakt dat autoverkeer straks vanuit de richting Wassenaar via de N434 in één streep naar de A44 ter hoogte van Zoeterwoude kan rijden, verdiept moest worden. Om die barrière voor beestjes en fietsers te kunnen slechten, heeft de route via het viaduct dat hen onder de A44 door geleid, aan de oostzijde van het knooppunt een vervolg gekregen middels de aanleg van een 10 meter breed ecoduct, dat over de afrit van de A44 heen is gebouwd. Dit kunstwerk, aan de zijkanten afgewerkt met een soort bruine lamellen, is momenteel vanaf de A44 nog nauwelijks te zien. Op bijgaande foto, gemaakt vanaf de bouwplaats van de Rijnlandroute (N434) en in de richting van het Knooppunt Ommedijk, is het ecoduct al wel duidelijk zichtbaar. Aan de rechterzijde de nieuwe afslag vanaf de N434 naar de A44 richting Amsterdam. In het midden de rijbanen die onder de A44 doorlopen en die de N434 en de A44 als het ware aan elkaar vastknopen.
Helemaal links is de afrit vanaf de A44 te zien waarover het verkeer richting de A4 wordt geleid met linksboven het ecoduct. Fietsers tussen Wassenaar en de Leidse Stevenshof zullen de met een fietspad gecombineerde faunapassage ongetwijfeld heel snel weten te vinden. In hoeverre kleine en iets minder kleine dieren bereid zijn het obstakel A44 te slechten door gebruik te maken van de faunapassage, zal uit monitoring en onderzoek moeten blijven. In het genoemde rapport ut 2008 staat een hele waslijst met zoogdieren, amfibieën en insecten die in potentie van de faunapassage bij het Knooppunt Ommedijk gebruik zouden kunnen gaan maken. Dat het even kan duren voordat dieren daadwerkelijk gebruik gaan maken van kunstmatig aangelegde kunstwerken, bleek onlangs uit onderzoek naar het gebruik van de 1,5 ton kostende eekhoorntjesbrug over de Benoordenhoutseweg (N44) die in 2012 werd aangelegd. Jarenlang werd het bouwsel door dieren uit zowel het Haagse Bos als het overzijde van de N44 gelegen Oosterbeek gemeden als de pest, maar inmiddels weten zowel eekhoorns als boommaters de overspanning veelvuldig te vinden, zo bleek uit de camerabeelden.