Schilder ontdekt van plafondschildering uit achttiende eeuw in Raadhuis De Paauw
Wassenaar - Recentelijk is ontdekt wie de achttiende-eeuwse plafondschildering in raadhuis De Paauw in Wassenaar gemaakt heeft. Het is schilder Dirk Anthony Bisschop uit Rotterdam. Deze Bisschop blijkt ook de schilder van een plafond in een van de laatste nog bestaande koopmanshuizen in Rotterdam.
Recentelijk is ontdekt wie de achttiende-eeuwse plafondschildering in raadhuis De Paauw in Wassenaar gemaakt heeft. Het is Dirk Anthony Bisschop uit Rotterdam. Bisschop blijkt ook de schilder van een plafond in een van de laatste nog bestaande koopmanshuizen in Rotterdam. De plafondschildering stelt een wolkenlucht voor met Neptunus, god van de zee, en een godin van de handel. In de hoeken zijn de vier werelddelen Europa, Azië, Afrika en Amerika uitgebeeld. “Het is een ode aan de intercontinentale handel die voorspoed brengt. Waarschijnlijk houdt het thema verband met de opdrachtgever, bijvoorbeeld iemand die betrokken was bij overzeese handel of scheepvaart”, aldus kunsthistorica Jojanneke Clarijs. Wie dat was, blijft een mysterie. Wel heeft Clarijs ontdekt dat het plafond geschilderd is door Dirk Anthony Bisschop. Het plafond dateert uit 1750-1760, maar is pas in 1989 in De Paauw geplaatst.
Dirk Anthony Bisschop (1708-1785) woonde in Rotterdam. Hij maakte schilderijen, interieurschilderingen, topografische tekeningen, wapenboeken en hij beschilderde koetsen en sieraden. Hij was een gewaardeerd schilder en werkte voor vooraanstaande families. Geregeld was hij voorzitter van het fijnschildersgilde. Aanleiding tot de vondst was een onderzoek naar een plafondschildering uit dezelfde periode in een koopmanshuis in Rotterdam: Rechter Rottekade 405-407. Hierop zijn de goden van de handel, vrijheid, overvloed en vrede afgebeeld. Net als in De Paauw zijn de werelddelen in de hoeken uitgebeeld. Op zoek naar vergelijkbare schilderingen stuitte Clarijs op het plafond in De Paauw en op twee andere schilderstukken die onmiskenbaar door dezelfde hand zijn geschilderd. Deze laatste twee zijn door Bisschop gemaakt, zodat nu ook de Wassenaarse en Rotterdamse plafonds aan hem kunnen worden toegeschreven.
Bisschop had een zeer eigenzinnige manier om zijn onderwerpen uit te beelden. Zo is de handel op het plafond in De Paauw niet uitgebeeld als de gebruikelijke Mercurius, maar door een vrouw. Op het Rotterdamse plafond zijn de overvloed en vrede gezamenlijk weergegeven als één vrouw. “Door zijn eigenzinnigheid zijn Bisschops schilderingen voor ons moeilijk te begrijpen”, zegt Clarijs. Uit haar onderzoek blijkt dat de Rotterdamse schildering niet alleen een lofzang is op de internationale handelsvrijheid, maar ook een oproep tot vrede, zodat de handel kan gedijen en voorspoed kan brengen. Het is een persoonlijke boodschap van de opdrachtgeefster, Antonetta Verkanten. Zij dreef een handel in buitenlandse waren als thee, koffie en bont. Haar handel werd bedreigd door de Zevenjarige Oorlog (1756-1763). “Of het plafond in De Paauw ook een dergelijke boodschap bevat, blijft een vraag zolang we niet weten voor wie het schilderstuk was bestemd”, aldus Clarijs.
Jojanneke Clarijs