Na euforie of kater is er maar één ding dat telt: De dames en heren moeten formeren
Wassenaar - Het is bijna cultureel erfgoed in Wassenaar. Vanaf het moment dat tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen in Raadhuis De Paauw duidelijk is hoe de politieke vlag er in Wassenaar de komende raadsperiode bijhangt, gaat het speculeren over de formatie van een nieuwe coalitie in de wandelgangen van het bestuurscentrum onmiddellijk van de kant af. In de Raadszaal, de Spiegelzaal of de Tuinkamer, bij de kapstokken in het souterrain, op de brede trap naar beneden of bij het koffiezetapparaat van de bodes, maar ook buiten op het bordes of op het plaveisel van de Raadhuislaan.
Door Jos Knijnenburg
Inmiddels zijn we twee dagen verder en is politiek Wassenaar weer een beetje geland. Want speculeren over mogelijke coalities is altijd leuk stoom afblazen, na een voor alle partijen en kandidaten per definitie altijd hectische campagne, maar nu dienen de mouwen pas echt te worden opgestroopt. Welke partijen gaan elkaar vinden in een coalitie? Wat komt er te staan in het nieuwe coalitieakkoord? Hoe komt het gemeentebestuur er de komende vier jaar uit te zien? Over dat laatste hoorden we tijdens de campagne vaak de opmerking dat Wassenaar weer toe is aan een college van B en W met fulltime wethouders.
Bij de presentatie van het huidige college begin juli 2018, toen nog onder leiding van waarnemend burgemeester Frank Koen, was er een flinke verrassing. Want het nieuwe college bleek uit maar liefst vijf parttime wethouders te bestaan, Een besparing van 0,2 fte ten opzichte van de vorige raadsperiode. Immers, Wassenaar nam zich in 2018 voor om goed op de centen te passen om daadwerkelijk bestuurlijk zelfstandig te kunnen blijven. “Een aantal momenten in de week zijn we er allemaal. Verder vervangen we elkaar waar nodig. Het vraagt discipline”, aldus burgemeester Koen destijds. Vier van de vijf wethouders zaten de rit helemaal uit, alleen D66-wethouder Lia de Ridder gaf begin 2021 het stokje over aan partijgenoot Ritske Bloemendaal. En niet onbelangrijk, in juli 2019 stapte Leendert de Lange, in 2013 nog als “wethouder van buiten” ingevlogen om met Fatma Koser Kaya en Eppe Beimers schoon schip in bestuurlijk Wassenaar te maken, aan boord als Kroonbenoemde burgemeester. Het was burgemeester De Lange die deze raadsperiode een klein college ‘collegiaal bestuur’ gaf toen wethouder Kees Wassenaar weer eens heftig onder planologisch spervuur lag.
Een besluit van B en W is een collegiaal besluit van de wethouders, zo betoogde de burgemeester. Maar dat impliceert ook dat de wethouders zich moeten verdiepen in onderwerpen die tot de portefeuille van een collega behoren. Tijdens de komende coalitiebesprekingen zal het vraagstuk over de wenselijkheid van parttime en/of fulltime wethouders zeker aan de orde komen, maar eerst moet worden bepaald welke partijen na de verkiezingsuitslag van afgelopen woensdag met elkaar in gesprek gaan. De gedachten van menigeen zal teruggaan naar de formatie van vier jaar geleden. In 2018 deden immers precies dezelfde acht politieke partijen mee aan de verkiezingen als in 2022. Maar ook omdat onderhandelaars die toen tijdens coalitiebesprekingen met elkaar aan tafel zaten, zoals Caroline Klaver (VVD), Hubert Schokker (CDA) en Henri Hendrickx (Hart voor Wassenaar), anno 2022 nog altijd hoog te paard zitten in de plaatselijke politiek.
Net als bij Rutte 4, was de formatie in Wassenaar in 2018 een langdurig proces waarbij het ruim drie maanden duurde voordat er witte rook uit Raadhuis De Paauw opsteeg. Op 4 april 2018 drukten we een persbericht af waarin stond dat Dick Sluimers als informateur “een zo breed mogelijk gedragen stabiele coalitie moest onderzoeken”. Een week later konden we melden dat de informateur uit gesprekken had geconcludeerd dat de voorkeur moest uitgaan naar een coalitie van VVD, Hart voor Wassenaar en het CDA, destijds samen goed voor 12 van de 21 zetels. Op 18 april 2018 kwam het bericht dat Sluimers door dit drietal was gevraagd als formateur op te treden. Op 23 mei 2018 gaven VVD en CDA in een gezamenlijke verklaring in deze krant te kennen dat de formatiebesprekingen met Hart voor Wassenaar waren geklapt. Twee weken later werd duidelijk dat VVD, CDA, D66 en Lokaal Wassenaar nieuwe coalitie-onderhandelingen voerden, maar pas op 27 juni 2018 konden we melden dat er een akkoord was bereikt. Op 2 juli 2018 stond het nieuwe college op het bordes van Raadhuis De Paauw.